دیدنی های گرمی و لیست جاذبه های گردشگری گرمی
دریاچه گیلارلو
دریاچه گیلارلو در شهرستان گرمی استان اردبیل در سال ۷۵ با هشت میلیون مترمکعب حجم آب با هدف تامین آب شرب شهر گرمی احداث شد که با انتقال آب جعفرآباد به گرمی و رفع مشکل آب این شهر دریاچه مصنوعی گیلارلو به دلیل موقعیت جغرافیایی و چشم انداز زیبا به عنوان منطقه نمونه گردشگری درآمد. این دریاچه در پنج کیلومتری شمال شهر گرمی و در کنار روستای گیلارلو واقع است . بر روی دریاچه گیلارلو سد خاكی احداث شده است كه آب آن از طریق كانالی از رودخانه های برزند و دیزده چایی تامین می شود از مهمترین سدهای موجود در منطقة مغان می باشد.
سال شروع احداث آن 1369 و سال بهره برداری از آن 1374 می باشد و برخی ازمشخصات آن چنین است: گنجایش مخزن سد5/8 میلیون مترمكعب، ارتفاع سد 25متر، طول تاج سد 930متر، توانایی آبدهی270 لیتردرثانیه. کانال آب آور دریاچه گیلارلو که آب برزند چای بخش انگوت را به این دریاچه هدایت می کند مهم ترین شاهراه تامین آب این دریاچه است که به رغم غنای حوزه های آبریز و خروش رودخانه برزند ، کانال آب آور برزند چای حتی از اهدای قطره ای آب به دریاچه گیلارلو دریغ می ورزد.
اگرچه در فصول کشت نیاز زارعان به روان آب ها ضروری می نماید و معمولا بخشی از آب برزند چای نیز عطش زمین های زراعی همجوار را فرو می نشاند اما دست های خالی کانال آب آور دریاچه گیلارلو نشان از بی توجهی به سهم این دریاچه از برزند چای دارد.
روستای هدف گردشگری قلعه برزند
در فاصله 30 کیلومتری بخش انگوت از توابع شهرستان گرمی در ارتفاع 1090 متری از سطح دریا واقع شده است . حاذبه های شاخص آن عبارتند از امامزاده محمد حنیفه , قبرستان قدیمی , بقایای قلعه افشین , باغات میوه و کوچه باغها , تپه موزیک , یاریم تپه سی , رودخانه برزندچای , عشایر شاهسون مغان و کمپینگ رفاهی و گردشگری .
آبشارهای شوله لر دره سی
آبشارهای شوله لر دره سی در موقعیت جغرافیایی N3859 E4808 در استان اردبیل واقع است. شوله لر درهسی (به فارسی دره آبشارها) با داشتن دهها آبشار بزرگ و کوچک یکی از نقاط مهم و دیدنی روستای قوزلو است. با توجه به ویژگیها خاص و منحصر به فرد این دره به مانند تعداد بی شمار آبشار ریز و درشت و همچنین طول نسبتا زیاد آن و همچنین همراهی با جلوه طبیعی منطقه به مانند کوه و سنگ و درخت؛
در صورت شناسانده شدن به صورت یک جاذبه طبیعی و با فراهم کردن خدمات گردشگری در اطراف آن میتواند به عنوان یکی از مهمترین جاذبههای منطقه مغان و استان اردبیل درآید. این دره در شعبه قوزلوچای رودخانه اوجرلو چای واقع شده و از آبشارهای مهم آن میتوان به بویوک شوله، قیزیل قایا شولهسی، یوخاری شوله و… اشاره کرد. بویوک شوله با ارتفاع حدود ۲۱ متر، در حد فاصل روستاهای قوزلو و شاوون و یوخاری شوله با ارتفاع ۱۶ متر در ۳۰۰ متری جنوب شرقی روستا از دیدنی ترین آبشارهای آن میباشد. آبشارهای دیگر با ارتفاعهای زیر ۱۶ متر به صورت متوالی در طول دره قرار گرفتهاند. در پایین دست رودخانه قوزلو چای – نرسیده به روستای شوون و بعد از بویوک شوله، آبشار خاصی وجود ندارد.
قوزلو در شمال غربی کشور ایران، غرب دریای خزر، شمال شرقی آذربایجان، شمال استان اردبیل و جنوب شـرقی شهر گرمی مغــان، در دهستان اینی از بخش مرکزی شهرستان مغان، بین ۴۸ درجه و۸ دقیقه طــول شرقی از نصف النهار مبدأ و۳۹ درجه و۱دقیقه عرض شمالی از خط استوا واقع شـــدهاست. این روستا از سمت شمال به اراضی روستاهای ایزمارا و قنبرلو از سمت شرق به اراضی روستاهای تپه، شاوون و بیاره و از سمت جنوب به اراضی روستای اینی و از سمت غرب به اراضی روستای ایزمارا متصل است. ارتفاع متوســــــط آن از سطــــح دریاهــای آزاد حــدود ۱۰۰۰(هزار) متر است. فاصله آن هم با شهــر گرمی مغــــان حدود هفت کیلومتر و با اردبیل صد و ده کیلومتر میباشد.
طبیعت روستای قوزلو یکی از مکانهای رویش انواع گیاهان دارویی است. از جمله این گیاهان میتوان به بومادران، گل گاوزبان، بابونه، کاکوتی، نعناع و… اشاره کرد. استفاده از گیاهان دارویی به صورت سنتی در روستا رایج است. زنان و دختران روستا با جمع آوری گیاهان دارویی مختلف اقدام به پخت این گیاهان مینمایند که در روستا به آن تره میگویند برخی دیگر از گیاهان دارویی با آب جوش دم کرده و مصرف میکنند که بابونه از این جملهاست.
استفاده دیگر از گیاهان دارویی پختن «کته» است که نباید با کتهای در جاهای دیگر ایران در معنای برنج آب پز به کار میرود اشتباه گرفت. استفاده تجاری از گیاهان دارویی چندان رایج نیست. اما در زمان گذشته جوانان با جمع آوری و فروش سومورخان گولو مشغول میشدند و در زمانهای اخیر برخی از افراد به صورت منفرد و به صورت نا منظم (بدون اینکه کار هر ساله شان باشد) اقدام به جمع آوری و فروش برخی از گیاهان دارویی میکنند.
روستای آزادلو
دهستان آزادلو از دهستانهای مرزی بخش موران شهرستان گرمی در استان اردبیل ایران است.
در این دهستان ۲۳ آبادی دارای سکنه و ۶ آبادی بدون سکنه وجود دارد.
مرکز دهستان آزادلو روستای «آزادلو» میباشد که در نقطه صفر مرزی با جمهوری آذربایجان قرار دارد.
موقعیت
این منطقه دارای جاذبه گردشگری بالایی بوده و تمامی ماههای بهار و تابستان شاهد گردشگرانی از هر نقطه ایران میباشد. دهستان آزادلو در شمال و شمال غرب بخش موران و شمال و شمال شرقی شهرستان گرمی واقع شده است. این دهستان از شمال و شرق، به جمهوری آذربایجان و از جنوب به دهستان اجارود شرقی و از غرب به بخش مرکزی شهرستان گرمی محدود است.
در این دهستان کوه بزرگی وجود ندارد. اهالی آن کشاورز و دامدار و باغدار هستند و اکثرا به صورت دیم محصولات را کشت میکنند.
همچنین وجود چند صد هکتار باغات مختلف در این روستا یکی از دیگر از مزیتهای مهم این منطقه به شما میآید. وجود گمرک در سالهای دور جو سیاسی منطقه را افزایش داده است و همچنان احتمال افتتاح این گمرک وجود دارد که با افتتاح این گمرک پیشرفت اقتصادی منطقه چشمگیر خواهد بود. ساختمان گمرک در این روستا از چند سال پیش احداث و آماده بهرهبرداری میباشد.
مرکز دهستان آزادلو; روستای مرزی آزادلو (آز-آد-لو) میباشد که در محل تلاقی رودخانههای داشدیبی چای و بلغارچای واقع شده است. این روستا در ۲۲ کیلومتری شمال شرقی شهر گرمی واقع شده است.
جمعیت
جمعیت دهستان آزادلو طبق سرشماری ۱۳۷۰ جمعیت این دهستان ۶۸۴۵ و جمعیت مرکز دهستان در این سال به ۷۴۵ نفر میرسید.
بزرگترین آبادی این دهستان پرمهر و پرچین سفلی میباشد. این دهستان دارای ۲۹ آبادی میباشد.
روستاي انگورد
انگورد روستایی واقع دراردبیل تابع شهرستان گرمی میباشد.شواهدی که به دست رسیده مارابه این نتیجه رسانده که کلمه انگورد دراصل انگوتی بوده که به معنای برو پایین وبردار است که این موضوع به خاطرمنابع فروان گنج درمحوطه این روستا است.
غار داش توشن:
این غاردرقسمت غربی روستای انگورد قرار گرفته است که حدودا یک تا دو کیلومتر از روستا فاصله دارد تا به حال کسی نتوانسته است به انتهای غاربرسد فقط چند نفری وارد غار شده اند که آنها نیزپس از طی چندده متر ازترس حیوانات وحشی وطلسم بازگشته اند بنا به سخنان ایشان داخل غار به صورت پلکان های منظم به سمت پایین رفته است .بیش ازاین افراد روستا درمورد این غار نمیدانند
چشمه های روستای انگورد
جالب است بدانید که درهرچهارطرف این روستا چشمه هایی قرار گرفته است .
توضیح یکی از این چشمه ها:
چاناخ بولاغی:نویسندگان وبلاگ علت نام گذاری ای ن چشمه به این نام را نمیدانند.این چشمه دردره ای بزرگ در جنوب روستای انگورد قرار دارد.آب این این چشمه ازلابلای سنگ های صخره خارج میشود که هربیننده ای را متحیر خود میکند.درتمام فصول سال آب داشته ویکی ازچشمه هایی به حساب می آ ید آب شیرین روستا را تامیین میکند
روستای افجه
افجه روستایی است در حدود ۳۵ کیلومتری شرق شهرستان گئرمی در جنوب و ۵ کیلومتری مرکز بخش موران (روستای زهرا)
این روستای کوچک درنقطه صفر مرزی با جمهوری آذربایجان قرار دارد و بهاری بسیار سبز و خرم و دل انگیز و تابستانی خنک و زیبا دارد . از نظر پوشش گیاهی وضعیت نیمه جنگلی دارد و مکانی مناسب برای گردشگری میباشد. در قسمت شرق افجه در فضای سبز چسبیده به روستا؛ درخت کهنسال گردو به قدمت ۵۰۰ سال (به گفته صاحب درخت) خودنمایی میکند که به علت کهنسالی وسط بدنه این درخت خالی شدهاست و سه نفر را در خود جای میدهد .
در هوای بارانی چوپانان از این فضا برای دوری از خیس شدن استفاده میکنند . در سالهای اخیر و در فصلهای بهار و تابستان، بخصوص در روزهای تعطیل، خانوادهای زیادی از روستاهای اطراف، بخصوص از شهر گئرمی ساعاتی از روز را به استراحت در قسمتهای سرسبز این روستا میگذرانند. روستای افجه به علت برخورداری از راه آسفاته (گئرمی – موران (زاهرا)- وان – افجه) به راحتی قابل دسترسی به عموم کسانی است که میخواهند در دامن طبیعت زیبا و سحرآمیز این روستا ساعاتی را به استراحت بپردازند.
ضمنا گردشگران میتوانند از عسل طبیعی که در روستاهای مجاور و در مسیر جاده اسفالته، با پرورش زنبور عسل توسط روستائیان محل، به دست میآید خریداری و در فضای دلپذیر روستا و هنگام استراحت در کنار اعضائ خانواده خود میل کرده و یا به عنوان هدیه روستای افجه همراه خود ببرند.
روستای تولون
این روستا در استان اردبیل و بخش مرکزی شهرستان گرمی در 25 کیلومتری جنوب غرب شهر گرمی مغان در 48 درجه و 4 دقیقه طول شرقی و 38 درجه و 56 دقیقه عرض شمالی، در مرز ایران و جمهوری آذربایجان، بین روستاهای سلیمانلو، لسکه درق، خانکندی و عزیزلو واقع شده است. به دلیل واقع شدن در دامنه کوهها دارای معماری زیبا و منحصر بفرد به اصطلاح ماسولهای است و در ردیف روستاهای زیبای گردشگری ایران قرار دارد.
تولون دارای مراتع سرسبز و پوشیده از انواع رستنیها و گیاهان دارویی و گلهای رنگارنگ و برکهها و چشمههای آب سرد خودجوش مسکن اعصاب و روان و جویبارهای جاری است. کوههای اطراف روستای خان کندی (قبله داشی و قلی تاش) سرچشمه رودخانه تولون (تولون چایی) یکی از مهمترین رود خانههای فصلی شهرستان گرمی است که با شیبی تند پس از پیمودن مسیر میان روستاهای لسگه درق، عزیزلو، تولون، سلیمانلو، مشهدلو،
قشلاق و روستای تنگ سرانجام به شهر گرمی میرسد و درآنجا برخی آن را «گرمی چایی» مینامند. رودخانه تولون یا به زبان محلی تولون چایی با گذر از شهر گرمی شیب آن ملایمتر شده و در شمال شهرستان گرمی با رودخانه محلی دیگری تلفیق میشود و در مرز جمهوری آذربایجان به رودخانه «بالهارود» میپیوندد و در شهر بیله سوار وارد خاک جمهوری آذربایجان میشود.
تولون یکی از روستاهای معروف استان اردبیل است که در بخش مرکزی شهرستان گرمی در مرز ایران و جمهوری آذربایجان واقع شدهاست.
جغرافیای تولون:
روستای تولون در ۲۵ کیلومتری جنوب غرب شهر گرمی مغان در ۴۸ درجه و ۴ دقیقه طول شرقی و ۳۸ درجه و ۵۶ دقیقه عرض شمالی، در مرز ایران وجمهوری آذربایجان، بین روستاهای سلیمانلو، لسگه درق، خانکندی (شهرستان گرمی)، و عزیزلو واقع شدهاست.
تاریخچه تولون:
تولون از روستاهای تاریخی و مهم منطقه مغان محسوب میشود. این روستا مخصوصا در دوره حکومت نادرشاه از شهرت و آبادانی خاصی برخوردار بودهاست. بیشتر اهالی آن جزء طایفه خلیفه لو میباشند.
جمعیت تولون:
در سرشماریهای سالهای ۱۳۶۵ و ۱۳۷۰ این روستا به ترتیب ۱۳۳ و ۱۰۸ خانوار و ۸۱۵ و ۶۶۷ نفر جمعیت داشته و در سرشماری سال ۱۳۷۵ هم ۱۰۶ خانوار و ۵۲۶ نفر جمعیت داشتهاست. بر اساس سرشماری اخیر از کل جمعیت آن ۲۴۸ نفر مرد و ۲۸۱ نفر زن بودهاند. در این سال همچنین از ۴۶۴ نفر جمعیت ۶ ساله و بالاتر آن ۳۰۵ نفر باسواد بودهاند.
اقتصاد و شغل اهالی:
این روستا محلی مناسب برای دامپروری و کشاورزی بوده و به همین جهت اکثر ساکنان آن به دامپروری و کشاورزی دیم مشغول و از این طریق امرار معاش و کسب درآمد مینمایندو به سبب کوهستانی بودن، دامداری در آن بیشتر از کشاورزی رونق دارد.
شبیه خوانی تولون:
مراسم تعزیه و شبیه خوانی روز یازدهم محرم روستای تولون از اعتبار و جایگاه والایی در میان خیل عاشقان و دوستداران حضرت آقا ابی عبدالله الحسین(ع) برخوردار بوده و همه ساله گروه کثیری از مردم اقصی نقاط کشور را به تماشای خود جذب مینماید.اجرای این مراسم توسط سادات و بزرگان تولون و با شوق و حرارت وسبک خاصی انجام میگردد.
جاذبههای گردشگری:
روستای تولون بدلیل واقع شدن در دامنه کوهها دارای مراتع سرسبز و پوشیده از انواع رستنیها و گیاهان دارویی و گلهای رنگارنگ و برکه هاو چشمههای آب سرد خودجوش مسکن اعصاب و روان و جویبارهای جاری بوده که همه ساله پذیرای میهمانان و گردشگران از اقصی نقاط کشور میباشد که برای گذراندن تعطیلات و استراحت به تولون سفر مینمایند.
گیاهان دارویی:
اغلب گیاهان روییده درارتفاعات تولون خاصیت دارویی دارنداز این گیاهان میتوانیم به بویمه درن یا بومادرن که از تیره کاسنی هاست و برای تقویت معده و آرامش بخشیدن به اعصاب از آن استفاده میشود و سومورخان(گل گاوزبان)،یارپوز(پونه)، چول یئمیشی(خربزه ابوجهل)،ختمی،کهلیگ اوتی(آویشن)، همه کوجی، جی گیتگان، اوزرریگ(اسفنج یا اسپند)، قارغادیلی، بالدیرغان،قوزی قولاغی، کیشنیش،گنده لش، جین جلیغ، بات بات، باغایارپاغی و قانقال(قالغان) را نام ببریم.
رودخانه تولون:
کوههای اطراف روستای خان کندی(قبله داشی و قلی تاش) سرچشمه رودخانه تولون (تولون چایی) یکی از مهم ترین رود خانه های فصلی شهرستان گرمی می باشد که با شیبی تند پس از طی مسیر میان روستاهای لسگه درق، عزیزلو، تولون، سلیمانلو، مشهدلو، قشلاق و روستای تنگ سرانجام به شهر گرمی می رسد ودرآنجا برخی آن را گرمی چایی می نامند.
رودخانه تولون یا به زبان محلی تولون چایی با گذر از شهر گرمی شیب آن ملایم تر شده و در شمال شهرستان گرمی با رودخانه محلی دیگری تلفیق شده و در مرز جمهوری آذربایجان به رودخانه بالهارود پیوسته و در شهر بیله سوار وارد خاک جمهوری آذربایجان می شود.
روستای شوکورلو
روستای شوکورلو در شمال غربی کشور ایران، غرب دریای خزر، شمال شرقی آذربایجان، شمال استان اردبیل، شمال شرقیشهرستان گرمی مغان و دردهستان اجارود مرکزی در 9کیلومتری شهرگرمی در حاشیه رودخانه تولون (تولون چای) در مسیر جاده ارتباطی گرمی-چای پارا و در دامنه کوه حاجی حسن قرار دارد. شوکورلو نیز همانند اکثر روستاهای شهرستان گرمی شامل دو بخش شوکورلوی علیا و شوکورلوی سفلی میباشد.
در شکرلوی علیا15خانوار ساکن هستند و جمعیت ثابت آن بر اساس آمار سال 90 در حدود 54 نفر می باشد.اما چون اکثر آنهایی که به شهرها مهاجرت کرده اند همچنان زمین های خود را حفظ کرده اند در فصول کاشت و برداشت محصول جمعیت این روستا تا 150 نفر نیز افزایش می یابد.تقریبا تمامی اهالی شکرلوی سفلی به شهرها مهاجرت کرده اند و تنها یک نفر در این روستا ساکن است و از این حیث شاید بتوان گفت کم جمعیت ترین روستاهاست .در سال های اخیر نوعی مهاجرت معکوس به روستا آغاز شده است.
تاریخچه
شوکورلو از روستاهای تاریخی و مهم منطقه مغان محسوب میشود.قدمت روستای شوکورلو به دوران اشکانی و قرون اولیه اسلام برمی گردد. شوکورلو تپههای باستانی مهم آقامال تپه سی و مطلب تپه سی را در خود جای داده که در فهرست آثار تاریخی ایران ثبت گردیدهاست.این تپه ها در حاشیه شرقی رودخانه قرار دارند و از دامنه های شرقی آنه عموما به عنوان گورستان استفاده می شده که اجساد مردگان در داخل خمره هایی قرار گرفته و در دامنه ای که رو به محل طلوع خورشید است دفن می شده که موید آیین مهر پرستی در این منطقه می باشد.علاوه بر تپه های متعدد باستانی آثار بسیار دیگری در بخش هایی که خانه های اهالی روی آن احداث شده، بدست آمده است که موید قدمت تاریخی روستا می باشد. نام این روستا در دفاتر قدیمی ثبت اسنادقاسم کندی به ثبت رسیده است.
آنچه مسلم است دوره جدید و تجدید حیات روستادر حدود 150 سال پیش با مهاجرت 5 برادر به نام های آبیش-قاسم-موسی-شوکور و شاه علی (فرزندان شاه گلدی که خود از نوادگان مدد است)به این روستا آغاز شده که این 5 برادر به همراه مادر خود پری ننه در آن جا ساکن شده اندو مالکان و بنیانگذاران اصلی روستا می باشندو از طرف خان نمین به آنها سندی اعطا شده که اصل سند همچنان موجود است.
بعدا عده ای نیز از روستاهای دور و نزدیک به آنجا مهاجرت کرده و ساکن شده اند که به آنها غیر مالک هامپا گفته می شود که روی زمین های مالکان اصلی کار می کردند .البته بعد از قانون اصلاحات اراضی زمین هایی که روی آنها کار می کردند به آنها واگذار شد .نام های شکرلو و قاسم کندی از اسامی دو تن از این برادران گرفته شده است.
آثار باستانی شوکورلو
شکورلو دارای دو تپه باستانی مهم میباشد که هرکدام رمزگشای اسرار فرهنگی تاریخی زندگی مردمان این سرزمین است.
آغامعلی تپه سی و مطلب تپه سی
هردوی این تپهها در شرق روستای شوکورلو در ۵ کیلومتری شمال شرقی شهر گرمی و در جوار رودخانه تولون(تولون چای) قرار دارد.این تپهها به دوران اشکانی و قرون اولیه اسلام منسوب بوده و به ترتیب با شمارههای ۶۲۴ و ۶۲۷در فهرست آثار تاریخی کشور ایران به ثبت رسیدهاست. تا بحال دهها مجسمه سفال و سکه از آن کشف شدهاست.
اقتصاد و شغل اهال
اراضی روستا دارای خاکی بسیارمرغوب با قابلیت کشت انواع محصولات کشاورزی بوده و به همین سبب شغل اغلب اهالی شکورلو کشاورزی و دامداری و در برخی موارد صنایع دستی میباشد.
مسجد جامع گرمی
مسجدجامع گرمی یکی از بناهای مذهبی فرهنگی گرمی بوده که در سالهای اخیر نوسازی شده است. مسجدجامع گرمی دو مناره بلندو یک گنبد دارد.
مسجدجامع گرمی محل برگزاری نمازهای جمعه و جماعات و مراسمات و اجتماعات مذهبی فرهنگی شهرستان گرمی بوده و نزد اهالی بومی از تقدس و جایگاه والایی برخوردار است.
بیشتر بخوانید :
آشنایی با استان اردبیل
شهرستان گرمی